Nhân vật nhà văn Sandra Voyter phải chứng minh vô tội trước cáo buộc giết chồng, trong phim đoạt Cành Cọ Vàng LHP Cannes 2023 “Anatomy of a Fall”.
* Bài viết tiết lộ nội dung phim
Trailer “Anatomy of a Fall” (Kỳ án trên đồi tuyết), chiếu trong nước ngày 10/11. Video: CGV
Tác phẩm của đạo diễn người Pháp Justin Triet mở đầu bằng cuộc phỏng vấn của nữ sinh viên Zóe Solidor (Camille Rutherford) với nhà văn người Đức Sandra Voyter (Sandra Hüller). Đoạn hội thoại nhanh chóng kết thúc bởi tiếng nhạc lớn do Samuel Maleski (Samuel Theis), chồng của Sandra, bật lên. Sau đó, Samuel được phát hiện tử vong do rơi từ lầu cao. Bên cạnh giả thuyết tự tử, nhiều nghi vấn đổ về phía Sandra khi cô là người duy nhất ở nhà cùng thời điểm xảy ra vụ tai nạn.
Phía sau hành trình Sandra minh oan trước tòa là góc khuất hôn nhân của cặp vợ chồng trí thức. Sandra và Samuel bị lôi cuốn bởi sự thông minh của nhau, nhưng dần nhận ra khác biệt trong lối sống. Cuộc gặp gỡ với Zóe trở thành một phần của vụ án, mở ra những xung đột tiềm tàng trong gia đình Sandra.
Đạo diễn sử dụng tình tiết phiên tòa để khám phá tính cách của hai vợ chồng. Chân dung Samuel hé lộ qua lời kể của Sandra và những người xung quanh. Những gánh nặng về kinh tế khiến người chồng không thể tiếp tục viết lách mà dành thời gian dạy học. Thất bại nghề nghiệp và sự dằn vặt về sự cố khiến người con Daniel (Milo Machado Graner) bị mù, đẩy Samuel vào giai đoạn trầm cảm.
Cao trào của phim xảy ra khi thẩm phán công bố đoạn ghi âm về cuộc nói chuyện cuối cùng của Sandra và Samuel, một ngày trước tai nạn. Trong trường đoạn dài hơn 10 phút, cả hai thay phiên đổ lỗi, chỉ trích nhau. Từ đây, người xem hiểu ra nguyên nhân khiến mâu thuẫn lớn dần. Vụ tai nạn của Daniel làm mất đi sự cân bằng giữa hai vợ chồng. Điều này vô tình hoán đổi vai trò quyền lực trong gia đình, đặt Sandra vào vị thế “trên cơ” Samuel.
Đạo diễn Justine Triet sử dụng phiên tòa để ẩn dụ cho cuộc sống hôn nhân bên bờ vực đổ vỡ của nhân vật Sandra Voyter (trái). Ảnh: NEON
Phân đoạn này cho thấy nghệ thuật dàn cảnh của đạo diễn. Justine Triet biết cách kiểm soát khung hình, khi tái hiện cuộc cãi vã và sự bùng nổ bạo lực giữa hai nhân vật. Sau đó, Triet dùng thủ thuật cắt cảnh đột ngột chuyển hướng sang phiên tòa, nơi mọi người đều theo dõi đoạn ghi âm. Thay vì phô bày mọi thứ trên màn ảnh rộng, nhà làm phim cho thấy lằn ranh mong manh giữa sự thật và giả thuyết, mang đến nhiều góc nhìn về tâm lý con người.
Tác phẩm gợi lên nhiều vấn đề trong xã hội, như bình đẳng giới, công lý cho mọi người, chuyện sáng tạo nghệ thuật và điều kiện kinh tế, mâu thuẫn giữa niềm tin và sự lựa chọn. Xuyên suốt phim, đạo diễn đặt nhiều câu hỏi để người xem có suy nghĩ, chiêm nghiệm.
Sự thân thiện của Sandra với Zóe có thực sự là tán tỉnh không? Ai biết rõ trạng thái tâm lý của Samuel hơn, người vợ hay nhà trị liệu tâm lý? Bài hát mà Samuel lựa chọn phát để ngắt ngang cuộc trò chuyện giữa Zóe và Sandra có phải là sự trả thù không?
Màn hóa thân của Sandra Hüller là điểm nhấn của tác phẩm. Qua diễn xuất của nghệ sĩ, nhân vật Sandra Voyter toát lên tinh thần của phụ nữ hiện đại, ưu tiên sự nghiệp nhưng vẫn cố gắng chăm lo gia đình. Tuy nhiên, nhà văn vẫn không thể thấu hiểu người chồng vì có những rạn nứt vô hình trong đời sống hôn nhân.
Hüller cho thấy biểu cảm đa dạng, từ ánh mắt mệt mỏi vì vụ án đến sự trìu mến dành cho bạn diễn. Trong một số trường đoạn nhân vật phải thay đổi ngôn ngữ, nghệ sĩ thể hiện sự lúng túng qua giọng nói. Trang Independent viết: “Nhờ vào thực lực diễn xuất của Hüller, nhân vật Sandra trở nên sống động, như chiếc hộp giải đố hấp dẫn”.
Êkíp “Anatomy of a Fall” trong lễ bế mạc Liên hoan phim Cannes lần thứ 76, hôm 27/5. Từ trái qua: diễn viên Antoine Reinartz, đạo diễn Justine Triet, diễn viên Sandra Hüller và Milo Machado Graner. Ảnh: AFP
Diễn viên nhí Milo Machado Graner – vai Daniel – có đất diễn ở phần cuối phim. Cậu bé toát lên sự bí ẩn với đôi mắt mờ đục, khiến khán giả đồng cảm trong trường đoạn dựng lại hiện trường hay cho lời khai trước tòa.
Đạo diễn không lạm dụng âm nhạc, chỉ sử dụng vài tác phẩm không lời, phần lớn là âm thanh đối thoại. Giai điệu bài P.I.M.P (bản phối năm 2008 của nhóm Bacao Rhythm & Steel Band) mà Samuel bật đầu phim gây khó chịu cho cuộc đối thoại của Sandra và Zóe, nhưng đồng thời mời gọi sự chú ý. Trên TheWrap, đạo diễn cho biết nhạc phẩm đóng vị trí đặc biệt quan trọng trong phim vì đây là cách Samuel thể hiện bản thân mà không dùng lời nói.
Ở Liên hoan phim Cannes 2023 cuối tháng 5, tác phẩm nhận tràng pháo tay dài năm phút, được giới phê bình khen ngợi. Cây bút Nadine Whitney của trang The Curb đánh giá: “Anatomy of a Fall đầy thử thách và lôi cuốn, khiến khán giả phải suy đoán và xem xét kỹ lưỡng khái niệm tội lỗi và vô tội”. Trang RTÉ Ireland viết: “Nếu bạn thích một bộ phim khiến bạn phải suy đoán đến chi tiết cuối thì hãy xem tác phẩm này”.
Trên Rotten Tomatoes, nhà phê bình Neal Pollack cho biết: “Một phim pháp lý siêu thực tế của Pháp, đồng thời là diễn ngôn sâu sắc về sự tan vỡ trong hôn nhân. Hấp dẫn và diễn xuất đẹp mắt”.
Khán giả vỗ tay sau buổi chiếu “Anatomy of a Fall” hồi tháng 5 ở Liên hoan phim Cannes 2023. Video: Festival de Cannes
Justin Triet là nữ đạo diễn thứ ba đoạt Cành Cọ Vàng Liên hoan phim Cannes, sau Jane Campion (phim The Piano, năm 1993) và Julia Ducournau với phim Titane năm 2021. Trong bài phát biểu nhận giải, nhà làm phim người Pháp gây tranh cãi khi đề cập các cuộc biểu tình phản đối cải cách lương hưu của Tổng thống Emmanuel Macron.
Hồi tháng 9, một số khán giả cho rằng Justin Triet đang bị “trừng phạt”, khi Anatomy of a Fall nhường chỗ cho The Pot Au Feu – Trần Anh Hùng đạo diễn – tranh hạng mục Phim quốc tế xuất sắc Oscar 2024.
Quế Chi
